Oko jest jednym z najbardziej skomplikowanych narządów w organizmie człowieka. Jego prawidłowy rozwój zajmuje aż kilka lat! Zadaniem oka jest zebranie i skupienie światła, a następnie przetworzenie go na sygnał elektryczny, aby mózg mógł zrozumieć, co widzi, za pomocą dziesiątek różnych rodzajów neuronów. Proces ten jest zachowaniem wyuczonym, a zaczyna się… jeszcze w fazie płodowej.
Etapy rozwoju oczu
Oczy zaczynają tworzyć się w macicy już w 6. tygodniu po zapłodnieniu. Na początku 2. trymestru ciąży oczy są w stanie zobaczyć wiązki światła, mimo że powieki nie są jeszcze rozklejone. Ekspozycja na światło w łonie matki jest niezbędna dla zdrowych oczu i późniejszego prawidłowego widzenia. Przy urodzeniu dzieci wstępują w świat wizualnej stymulacji, jednak nie są jeszcze w stanie odróżnić od siebie dwóch obiektów. Noworodki najbardziej interesują kontrastujące ze sobą rzeczy, a najlepiej widzą te, które znajdują się w odległości ok. 30 cm od ich twarzy.
Rozwój wzroku w 1. roku życia dziecka wygląda następująco:
Przez kilka pierwszych miesięcy oczy dziecka uczą się pracować razem, umożliwiając dziecku śledzenie poruszających się obiektów. W tym czasie zaczyna się rozwijać także koordynacja wzrokowo-ruchowa.
Po około 5 miesiącach dziecko zaczyna postrzegać głębię obrazu i może zacząć patrzeć na świat w trzech wymiarach. Wtedy rozwija się u dziecka rozróżnianie kolorów. Od około 9. miesiąca życia dzieci uczą się wykorzystywać swoje oczy i ręce. Coraz lepiej rozwinięta koordynacja wzrokowo-ruchowa umożliwia im raczkowanie, a następnie chodzenie. Mogą też poprawniej oceniać dystans, a także rzucać z coraz większą dokładnością.
Oznaki, które mogą świadczyć o zaburzeniach widzenia u niemowląt
Chociaż zaburzenia widzenia u niemowląt są rzadkie, zgodnie z American Association (AOA Optometric) istnieją pewne oznaki, które mogą wskazywać na problemy z oczami lub wzrokiem. Należą do nich:
- nadmierne łzawienie - możliwość zablokowania kanałów łzowych
- silnie zaczerwieniona lub inkrustowana powieka - możliwe zakażenie oka
- niemiarowe poruszanie się oczu - oznaka zeza
- ekstremalna czułość – podwyższone ciśnienia w oku
- biała źrenica - może wskazywać na obecność raka oka
Jak wspierać rozwój wizualny?
Ponieważ rozwój wzroku jest procesem w takim samym stopniu, jak nauka chodzenia i mówienia, rodzice i opiekunowie odgrywają bardzo ważną rolę w obserwowaniu oczu dziecka. Oprócz obserwowania ,w celu wyeliminowania powyższych objawów, rodzice powinni wybrać się na kompleksową ocenę wzroku do okulisty w 6. miesiącu życia dziecka. Wiele kwestii związanych ze zdrowiem łatwiej leczyć, jeśli odpowiednio wcześnie się je zidentyfikuje.
Aby wspomagać rozwój wzroku niemowlęcia, warto angażować je w zabawy piłką o średnicy 20-30 cm (np. toczenie w przód i w tył), a także w zabawę „koci łapci”.