Powikłania po soczewkach

Zima to okres sprzyjający wizytom na pływalniach, saunach i innych obiektach, w których użytkownicy soczewek, a raczej ich soczewki mogą mieć bezpośredni kontakt z wodą. Osoby noszące soczewki kontaktowe stają przed trudną decyzją czy iść na pływalnię w soczewkach czy może bez. Warto pamiętać udzielając rad swoim pacjentom, że 90% pełzakowych zapaleń rogówki (Acanthamoeba keratitis w skrócie AK) występuję u użytkowników soczewek kontaktowych, których soczewki miały kontakt z wodą.

Jak rozpoznać pełzakowe zapalenie rogówki oto kilka wskazówek:

-początkowo silny światłowstręt, zamglone widzenie oraz bardzo silny ból (nieproporcjonalny do stopnia nasilenia objawów ocznych);

- obrzęk powiek i spojówek oraz zadrażenienie gałki ocznej;

- w przednich warstwach zrębu rogówki występują wieloogniskowe, plackowate nacieki o kształtach półksiężyca i pierścienia; nacieki pierścieniowate mogą być pojedyncze lub mnogie, nabłonek pokrywający zrąb rogówki może być nieuszkodzony lub może posiadać punktowate ubytki;

- w częściach centralnej lub paracentralnej rogówki powstaje duży pierścieniowaty, nieropiejący naciek zapalny;

- cechą charakterystyczną dla AK jest brak neowaskularyzacji rogówki;

Bardzo często powyższe objawy są mylone z symptomami wywołanymi przez inne patogeny, między innymi przez wirusy Herpes.

Oto kilka wskazówek, których warto udzielić swoim pacjentom by zmniejszyć ryzyko zachorowania na pełzakowe zapalenia rogówki oka:
• Nigdy nie używaj wody z kranu do czyszczenia i płukania soczewek kontaktowych oraz pojemników na soczewki;
• Nigdy nie używaj ponownie raz użytego płynu do pielęgnacji soczewek;
• Nie należy nosić soczewek kontaktowych w wannie z hydromasażem, basenie, jeziorze, rzece, morzu lub pod prysznicem;
• ZAWSZE myj i wycieraj do sucha ręce niestrzępiącym się ręcznikiem przed założeniem lub zdjęciem soczewek kontaktowych;
• ZAWSZE wymieniaj soczewki kontaktowe zgodnie z harmonogramem okreslonym przez twojego specjalistę;
• CZĘSTO wymieniaj pojemnik na soczewki kontaktowe (minimalna częstość wymiany to nowy pojemnik wraz z nową butelką płynu);

Należy pamiętać, że SOCZEWKA KONTAKTOWA NIE MA PRAWA MIEĆ KONTAKTU Z WODĄ, a użytkowanie soczewek zgodnie z zaleceniami specjalisty oraz odpowiednia higiena zmniejszają do minimum ryzyko pełzakowego zapalenia rogówki i zapewnia radość z użytkowania soczewek kontaktowych przez długi czas.

Elementy refrakcji:

Pomiar rozstawu źrenic jest niezbędnym pomiarem jaki wykonywany jest przed badaniem lub zaraz po badaniu w celu prawidłowego wykonania okularów. Należy jednak pamiętać, że tak jak rozstaw źrenic jest ważny podczas wykonywania okularów tak w przypadku soczewek kontaktowych, szczególnie wysokich mocy, bardzo ważnym parametrem który należy zmierzyć jest odległość wierzchołkowa (z ang. Vertex Distance – skrót VD).

Odległość wierzchołkowa jest najważniejszym parametrem decydującym o różnicy pomiędzy mocą okularową, a mocą soczewki kontaktowej dla przykładu moc okularowa -14,00 dioptrii po uwzględnieniu odległości wierzchołkowej 12 mm zmieni się na moc -12,00 dioptrii, a dla odległości wierzchołkowej 14 mm moc soczewki kontaktowej powinna już wynosić -11,50 dioptrii. Odległość wierzchołkową najprościej jest zmierzyć przy użyciu oprawy próbnej (probierczej) używanej w celu ostatecznej weryfikacji korekcji pacjenta. Tak jak pokazano na zdjęciu poniżej z boku oprawy widoczna jest skala za pomocą, której można ustalić odległość wierzchołkową. Na zdjęciu obok widoczna jest przesłonka CooperVision ze skalą umożliwiającą pomiar odległości VD.

Współczesne silikonowo-hydrożelowe soczewki kontaktowe dostępne sa w bardzo szerokim zakresie mocy od -20,00 do +20,00 dioptrii, co dla odległości wierzchołkowej 12 milimetrów oznacza, że pacjenci okularowi mający moce od –27,00 do +16,00 mogą cieszyć się komfortem jaki dają soczewki kontaktowe. Warto więc pamiętać o pomiarze odległości wierzchołkowej gdyż daje to pewność, że dobrane soczewki będą miały odpowiednią moc.

Wskazówki dotyczące dopasowania soczewek kontaktowych:

Jednym z podstawowych parametrów ocenianych przez specjalistę podczas doboru soczewek kontaktowych jest ocena ruchomości soczewki. Oceny ruchomości soczewki kontaktowej dokonuje się:

1. podczas mrugania przy patrzeniu na wprost;
2. podczas mrugania przy spojrzeniu do góry;
3. podczas ruchów śledzących przy patrzeniu na boki;
4. w teście push-up;

Dla współczesnych silikonowo-hydrożelowych soczewek kontaktowych ruchomość soczewki powinna mieścić się w zakresie od 0,25 mm do 0,75 mm podczas mrugania przy patrzeniu na wprost, do 1,50 mm przy spojrzeniu do góry oraz do 1,50 mm przy ruchach śledzących przy spojrzeniu na boki. Na zdjęciu poniżej czerwoną kreską została zaznaczona ruchomość soczewki równa 0,25 mm, a zieloną 0,75 mm.

Prawidłowa ruchomość soczewki kontaktowej zapewnia między innymi prawidłową wymianę podsoczewkowego filmu łzowego oraz optymalną ostrość widzenia.  Z jednej strony im większa ruchomość soczewki kontaktowej tym lepsza wymiana podsoczewkowego filmu łzowego, z drugiej jednak strony ruchomość soczewki nie może być zbyt duża aby nie powodowała dyskomfortu poprzez przekraczanie rąbka rogówki. Z ruchomością soczewki tak jak wspomniano wcześniej wiąże się jeszcze jeden element a mianowicie ostrość widzenia. Gdy ostrość widzenia pogarsza się zaraz po mrugnięciu, a z czasem poprawia się oznacza to, że soczewka jest zbyt luźna i mrugnięcie powoduje decentrację soczewki. Natomiast gdy ostrość widzenia poprawia się zaraz po mrugnięciu a następnie pogarsza się wraz z upływem czasu między mrugnięciami oznacza to zbyt ciasno dopasowaną soczewkę. Należy pamiętać, że na ruchomość soczewki ma wpływ bardzo wiele parametrów, powinno się więc sprawdzać ruchomość soczewki przy każdej zmianie materiału z jakiego została wykonana soczewka.

Wskazówki lampa szczelinowa:

Jedną z najbardziej popularnych technik używanych w trakcie badania przedniego odcinka oka przy pomocy lampy szczelinowej jest badanie w świetle rozproszonym. Badanie to umożliwia ocenę przedniego odcinka oraz tkanek przyległych dzięki równomiernemu oświetleniu całej powierzchni. W trakcie badania w tor oświetleniowy musi zostać włączony dyfuzor. Szczegółowe parametry dotyczące ustawienia lampy oraz rysunek przedstawiający to ustawienie znaleźć można poniżej:

Warto każde badanie w lampie szczelinowej zaczynać właśnie od tej techniki. Jest ona bardzo prosta i możliwa do wykonania z użyciem każdej lampy szczelinowej. Jeśli twoja lampa szczelinowa nie posiada dyfuzora możesz go samodzielnie wykonać poprzez założenie na oświetlacz narożnika z foliowej koszulki.