Wzrok to jeden z naszych sześciu złożonych zmysłów. Ale czy kiedykolwiek poświęciłeś chwilę, żeby zastanowić się jak funkcjonuje narząd wzroku?
Działanie narządu wzroku człowieka jest niezwykłe.
Aby lepiej zrozumieć, jak to się dzieje, że widzimy, omówmy najpierw funkcje poszczególnych elementów narządów wzroku, czyli jego budowę i odpowiedzmy sobie na pytanie, jak to się dzieje, że oko umożliwia nam widzenie. Poświęćmy chwilę, aby dowiedzieć się więcej na ten temat.
Części oka - zewnętrzne
Oko to narząd, tak jak i serce, nerki i skóra (nasz największy narząd). Anatomia oka jest niezwykle złożona. W każdym oku znajduje się ponad dwa miliony funkcjonujących części. Należą do nich następujące struktury zewnętrzne:
- Powieki chroniące oczy.
- Twardówka i rogówka, które pokrywają i pomagają chronić wnętrze oka.
- Film łzowy, który zaopatruje rogówkę w tlen i pomaga zapewnić zdrowie i komfort oczu.
Ciekawostka: Czy wiesz, że mrugamy około 12 000 razy na dzień oraz że rogówka to jedyna struktura naszego ciała, która nie jest unaczyniona? Krew transportuje tlen do różnych części ciała, lecz do rogówki dociera on bezpośrednio z powietrza. Dlaczego? Chodzi o przezierność. Jest ona niezbędna do wyraźnego widzenia.
Skoro rozumiemy już, co znajduje się na zewnątrz narządu wzroku, zobaczmy co znajduje się w jego wnętrzu i odpowiedzmy sobie na pytanie, jak to się dzieje, że możemy widzieć różne obiekty, np. wschodzące słońce lub talerz z naszym ulubionym śniadaniem.
Wnętrze oka
Do głównych struktur wewnętrznych oka należą:
- Tęczówka, czyli kolorowa część oka.
- Źrenica, czyli czarny okrągły otwór w środku tęczówki, przez który światło wnika do oczu.
- Soczewka oczna, zawieszona za tęczówką, która pozwala Ci skupiać wzrok na bliskich i odległych przedmiotach.
- Siatkówka, bardzo cienka warstwa, na której rozsiane są miliony fotoreceptorów zwanych „pręcikami i czopkami”.
Codziennie kiedy witasz nowy dzień, światło wpada do oka przez rogówkę i źrenice. Kiedy znajdujesz się w ciemnym pokoju i włączysz jasne światło, Twoje źrenice zwężają się, aby ograniczyć ilość światła wpadającego do oka. Odwrotna sytuacja zachodzi, kiedy wejdziesz do ciemnego pomieszczenia z zewnątrz, kiedy świeci słońce. Źrenice rozszerzają się, aby wpuścić więcej światła i abyś mógł lepiej widzieć w nowym otoczeniu.
Po tym jak światło przejdzie przez źrenice i soczewkę oczną, skupia się ono na siatkówce. I tu właśnie dzieje się coś zaskakującego - w tylnej części gałki ocznej obraz odwraca się do góry nogami! Tak, dobrze przeczytałeś.
Kiedy światło dociera do tylnej części oka, przemieszcza się wzdłuż wiązki nerwów znajdujących się w siatkówce. Otrzymane obrazy są następnie przekazywane do mózgu za pośrednictwem nerwów wzrokowych. Przetwarzając te informacje mózg ponownie odwraca obraz, tak żebyśmy nie widzieli świata do góry nogami. Gdyby tak się nie działo, nasze życie byłoby nadzwyczaj utrudnione!
Nasz układ wzrokowy jest naprawdę niezwykle efektywnie zaprojektowany.
Choć ten aspekt zdaje się być nieco dziwny, w ten sposób nasz organizm jest w stanie najszybciej przetwarzać informacje. Nasuwa się tu pytanie - co się dzieje kiedy nie wszystko w naszym oku działa perfekcyjnie?
Częste problemy ze wzrokiem
Jak już przeczytałeś, anatomia oka jest fascynująca. Kiedy rogówka, soczewka oczna i siatkówka działają prawidłowo, widzisz wyraźnie. Niestety nie zawsze tak jest.
Wzrok daleki od perfekcji to często sprawa genów. Jeśli Twoi rodzice potrzebowali okularów już w dzieciństwie, wielce prawdopodobne jest, że Ty również będziesz ich wcześnie potrzebować. Oto kilka częstych problemów ze wzrokiem, z którymi musimy się zmierzyć.
Kiedy światło wpadające do oka skupia się przed siatkówką, a nie bezpośrednio na niej, mamy do czynienia z miopią czyli krótkowzrocznością. Przedmioty znajdujące się w oddali będą zamazane i niewyraźne. Jeśli cierpisz na miopię, możesz mieć większe niż normalnie oczy. (Przeczytaj więcej na temat krótkowzroczności.)
Jak się zapewne domyślasz, w przypadku hyperopii czyli nadwzroczności zachodzi odwrotna sytuacja. Tutaj światło wpadające do oka przez źrenicę ogniskuje się za siatkówką. Często jest to wynikiem spłaszczonej rogówki lub krótszej od standardowej gałki ocznej. (Przeczytaj więcej na temat nadwzroczności.)
Innym problemem ze wzrokiem, który dotyka nas wszystkich w określonym wieku jest prezbiopia, która występuje gdy soczewka oczna traci zdolność do akomodacji. Przedmioty znajdujące się blisko wydają się być wtedy zamazane, dlatego osoby w wieku około 45 lat, aby móc przeczytać jadłospis, często muszą trzymać go z dala od oczu. (Dowiedz się więcej na temat prezbiopii.)
Jak zdążyliśmy się przekonać, do prawidłowego widzenia niezbędne jest prawidłowe funkcjonowanie wielu różnych części oczu. Jednak gdy tak się nie dzieje, mamy do dyspozycji zaawansowaną technologię pozwalającą na korygowanie problemów ze wzrokiem.
Następnym razem, gdy przebudzisz się rano, zastanów się przez chwilę nad cudem, jakim są Twoje oczy ukazujące Ci codziennie świat na nowo.
Niczego w tym artykule nie należy interpretować jako porady lekarskiej, nie ma on także na celu zastąpienia zaleceń lekarskich. W przypadku szczegółowych pytań, prosimy o kontakt ze specjalistą.